Mide Bulantısı ve Kusmaya Ne İyi Gelir?

Mide bulantısı ve kusma, sindirim sistemi ve merkezi sinir sisteminin bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkan, birçok farklı hastalık veya durumun belirtisi olabilen yaygın şikâyetlerdir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl milyonlarca kişi gıda kaynaklı enfeksiyonlar, viral hastalıklar, gebelik, migren veya ilaç yan etkileri nedeniyle bu semptomları yaşar. Çoğu durumda kısa süreli ve kendi kendine düzelir, ancak bazı durumlarda ciddi hastalıkların habercisi olabilir.

Bulantı; mide, yemek borusu ve boğaz bölgesinde rahatsız edici bir his ile ortaya çıkar. Kusma ise bu hissi takiben mide içeriğinin istemsiz olarak ağızdan atılmasıdır. Tedavide asıl amaç, nedenin belirlenmesi, sıvı-elektrolit dengesinin korunması ve semptomların güvenli şekilde giderilmesidir.

Mide Bulantısı ve Kusmanın Nedenleri

Mide bulantısı ve kusma tek başına bir hastalık değil, çeşitli tetikleyicilere karşı gelişen bir refleks yanıtıdır. Nedenleri şunlardır:

Gastrointestinal nedenler: Gıda zehirlenmeleri, mide gribi (viral gastroenterit), gastrit, reflü, bağırsak tıkanıklığı
Merkezi sinir sistemi nedenleri: Migren, beyin tümörleri, kafa travmaları, menenjit
Gebelik: Özellikle ilk 3 ayda hormonal değişikliklere bağlı bulantı ve kusma görülür (hiperemezis gravidarum durumunda şiddetli olabilir)
İlaç ve toksinler: Kemoterapi ilaçları, antibiyotikler, opioidler, alkol, ağır metaller
Psikojenik nedenler: Stres, kaygı bozukluğu
Metabolik ve endokrin nedenler: Hipoglisemi, böbrek yetmezliği, hipotiroidi

Mide Bulantısı ve Kusmanın Belirtileri

Bulantı ve kusma, nedenine göre farklı şiddette ve sürelerde görülebilir. En sık eşlik eden belirtiler:

Karın ağrısı veya kramp
İştahsızlık
Baş dönmesi veya dengesizlik
Terleme
Ağız kuruluğu (dehidrasyon belirtisi)
Kas zayıflığı
Baş ağrısı

Mide Bulantısı ve Kusmada Tehlikeli Durumlar

Bazı bulgular, acil tıbbi müdahale gerektirir. Bu durumlar ertelenmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmayı gerektirir:

24 saatten uzun süren ve kontrol edilemeyen kusma
Kanlı kusma (hematemez) veya kahverengi–kahve telvesi görünümünde kusma
Şiddetli karın ağrısı ve sertlik
Bilinç bulanıklığı veya bayılma
Ağır dehidrasyon: İdrar miktarında belirgin azalma, cilt kuruluğu, hızlı kalp atışı
Gebelikte kilo kaybı ve sıvı-elektrolit dengesizliği

Mide Bulantısı ve Kusmaya Ne İyi Gelir?

Bulantı ve kusma yönetiminde hem yaşam tarzı değişiklikleri hem de tıbbi tedaviler etkilidir. Evde uygulanabilecek kanıta dayalı öneriler şunlardır:

Sık ve az öğünler: Midede baskı oluşturmayacak şekilde küçük porsiyonlarla beslenin.
Yağlı ve ağır yemeklerden kaçının: Kızartmalar, baharatlı yemekler semptomu artırabilir.
Bol sıvı tüketin: Su, bitki çayları veya oral rehidratasyon solüsyonları; küçük yudumlarla alınmalı.
Zencefil: Çay, tablet veya taze kök formu; gebelik bulantısında da etkilidir.
Nane–limon: Ferahlatıcı etkisiyle mideyi yatıştırabilir.
Serin ortam: Koku ve ısı tetikleyicilerini azaltın.

Mide Bulantısında Hangi İçecekler Faydalı?

Ilık su
Zencefil çayı
Papatya çayı
Nane-limon çayı
Elektrolit içecekler (özellikle kusma sonrası)

Tıbbi Tedavi Seçenekleri

Antiemetik ilaçlar: Metoklopramid, ondansetron, dimenhidrinat (hekim önerisiyle)
Sıvı-elektrolit tedavisi: Ağızdan alamayan hastalarda damar yoluyla sıvı desteği
Nedene yönelik tedavi: Enfeksiyon, metabolik hastalık veya migren gibi durumlar hedeflenir